Emeklilikte Yaşa Takılanlar hakkında tertipleri içeren Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Yasa Hükmünde Kararnamede Değişim Yapılmasına Ilişkin Yasa, geçen hafta Yasal Gazete’de yayımlanarak harekete girdi.
Düzenlemede yer edinen koşullu nesneler nedeniyle ise 2002 yılı evvelinde 3 tam yıl hizmeti olmayan memurlarla esnaf ve çiftçilerin emekli olamayacağına bağlı tartışmalar alevlendi. Genel Sıhhat-İş Sendikası, EYT organizasyonunun 2002 evveline amaçlı 3 yıl koşulu getirmediğini korumak için çaba sarfeden SGK yönetimini, ‘kanunu hatalı yorumladığı’ nedeni öne sürülerek istifaya çağırdı.
Sözcü’de yer edinen havadise gore sendika, mağduriyeti önleyecek yasal farklılığın yapılması amacıyla Cumhurbaşkanlığı’na gönderdikleri başvurunun çabucak işleme alınması talebinde bulunmuş oldu. EYT düzenlemesini hukukçularına inceleten Genel Sıhhat-İş, eski Emekli Sandığı Kanunu’nun bi süre 205’inci maddesi hakkında bentlerinde yer edinen zaman koşulu sebebiyle kimi zaman sıhhat çalışanlarının (işgören) EYT hakkını kullanamayacağı, dolayısıyla emekli olamayacağı kararına vardı.
Organizasyon ile Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu’na bi süre nesne ilave edildikten sonra kanunlara gore kanunun hareket tarihinden sonrasında aylık bağlanması talebinde bulunanlardan yaşlılık yada emekli aylığı bağlanacak olanlar, söz mevzusu hükümlerde yaş dışındaki öteki koşulları taşımaları halinde yaşlılık yada emekli aylığından yararlanacak.
Geriye dönük rastgele bir ödeme yapılmayacak ve geriye dönük hak başvuru edilemeyecek. İlk kez yaşlılık yada emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık yada emekli aylığı isteği sebebiyle çalışmaktan ayrılış bildirgesi verilenlerin çalışmaktan ayrılış tarihini takip eden 30 gün arasında son olarak çalışılan {özel sektör} çalışma yerinde toplumsal emniyet dayanak primine doğal olarak çalışmaya başlamaları halinde, çalışılmaya başlandığı tarihten başlayarak, toplumsal emniyet dayanak primi işveren hissesinin 5 puanlık bölümüne isabet eden meblağ Hazinece karşılanacak. Toplumsal emniyet dayanak primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalının çalışmaktan ayrılması halinde, bu indirimden yine yararlanılamayacak.
Halk müessese ve kurumlarında ekibe alınan işçiler, şehir hususi idareleri ve belediyeler ile asılı kurumlarında ve bunların üyesi oldukları yerel yönetim birliklerinde, beraber yada başka başka sermayesinin yarısından fazlası şehir hususi idareleri, belediyeler ve asılı kuruluşlarına ilişkin şirketlerde işçi statüsüne geçirilenlerin; emeklilik, yaşlılık yada malullük aylığı almaya hak kazanmaları halinde, çalıştırıldıkları halk müessese ve kuruluşları yada şirketlerce çalışma sözleşmelerinin feshedilmesini mecburi tutan organizasyonlar faaliyetten kaldırılacak.
Kanunun Yasal Gazete’de yayımlanmasıyla emekli olmak isteyenler amacıyla müracaat süreni de başladı. Buna gore, emekli olmak isteyenler e-Devlet üstünden ya da toplumsal emniyet merkezlerine müracaat yapabilecek. Sigorta ilk başları 8 Eylül 1999 ve evveli olanlar, EYT organizasyonu ile emeklilik hakkı kazanabilecek. Şartları yerine getirenler, Zaman sınırı olmaksızın, SGK ve e-Devlet’deri müracaat yapabilecek. EYT organizasyonundan yararlanmak isteyenler emeklilik amacıyla müracaat dilekçesi verecek.
- Çalışmayanlar bir tek emeklilik başvurusu yaparak işlemlerini başlatabilecekler.
- Çalışan EYT’liler amacıyla ise birkaç kademeli bir müracaat süreni gerçekleşecek.
- Emeklilik başvurusu yapmak isteyen çalışan EYT’liler ilk olarak işyerlerinden çıkış belgesi alacaklar.
- Bu belge ile emeklilik müracaatlarını gerçekleştirecekler.
- Sonrasında emeklilik hükmünün arkasından bütün EYT’liler ve emekliler diledikleri bir işyerinde çalışabilecek.
- Çalışan emeklilerin maaşlarında rastgele bir kesinti olmayacak.
- Emekli olduktan sonrasında bir halk kuruluşunda çalışanların emekli maaşları kesiliyor.
- Öteki emekliler hem çalışmış oldukları işyerlerinden hem de SGK’dan maaş alabiliyor.
- 8 Eylül 1999 ve evvelinde çalışmaya girenler düzenlemeden yararlanacak.
- EYT’de rastgele bir yaş sınırı uygulanmayacak.
- Yaş haricinde prim günü ve sigortalılık müddeti şartlarını taşıyanlar aylık alabilecek.
- Emekli olduktan sonrasında aynı da diyebileceğimiz eş çalışma yerinde 30 gün içinde yine çalışmaya başlamış olan çalışanlar amacıyla yüzde 5 dayanak primi verilecek.
- Ekibe alınan işçiler ile işçi statüsüne geçirilenlerin aylık almaya hak kazanmaları halinde çalışma sözleşmelerinin feshini mecburi tutan organizasyon faaliyetten kalkacak.
- EYT’lilerin kıdem tazminatına bağlı Kredi Güvence Fonu’ndan dayanak verilecek.
- Toplamda 5 milyon çalışanı etkisi altına alan tertibe gore 2023 senesinde 2 milyon 250 bin şahıs emekli olabilecek.
- 5 bin 500 liranın aşşagıda maaş olmayacak.
